Alles wat u moet weten over cholesterol en uw hartgezondheid

Cholesterol speelt een essentiële rol in het lichaam en is noodzakelijk voor diverse functies zoals celopbouw en hormoonproductie. Maar wanneer de cholesterolwaarden te hoog zijn, kan dit ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Een verhoogd cholesterolgehalte wordt vaak in verband gebracht met hart- en vaatziekten, wat wereldwijd een van de meest voorkomende oorzaken van sterfte is.

Toch weten veel mensen niet wat cholesterol precies is, hoe het wordt gemeten en waarom het belangrijk is om regelmatig te testen. In deze uitgebreide gids beantwoorden we de meest gestelde vragen over cholesterol en leggen we uit hoe u uw cholesterol eenvoudig kunt meten met een zelftest.

1. Wat is cholesterol?

Cholesterol is een vetachtige stof die door de lever wordt aangemaakt en ook via voeding wordt opgenomen. Het is een essentieel bestanddeel van celmembranen, en speelt een belangrijke rol bij de aanmaak van hormonen, vitamine D en galzuren, die helpen bij de vetvertering.

Er zijn twee hoofdtypen cholesterol:

• Lipoproteïne met lage dichtheid (LDL-cholesterol) – Dit staat bekend als het “slechte” cholesterol. Te veel LDL-cholesterol kan zich ophopen in de bloedvaten en leiden tot aderverkalking (atherosclerose), waardoor het risico op een hartaanval of beroerte toeneemt.
• Lipoproteïne met hoge dichtheid (HDL-cholesterol) – Dit wordt het “goede” cholesterol genoemd. HDL helpt overtollig cholesterol uit de bloedbaan te verwijderen en terug te voeren naar de lever, waar het wordt afgebroken en uitgescheiden.

Een goede balans tussen LDL en HDL is essentieel voor een gezond hart en gezonde bloedvaten.

2. Waarom is cholesterol belangrijk?

Een gezond cholesterolgehalte is cruciaal om hart- en vaatziekten te voorkomen. Wanneer cholesterol zich ophoopt in de bloedvaten, kan dit leiden tot vernauwde en verharde slagaders. Dit kan uiteindelijk resulteren in:

• Hoge bloeddruk
• Hartaanvallen en beroertes
• Angina pectoris (pijn op de borst door vernauwde bloedvaten)
• Slechte bloedcirculatie, wat kan leiden tot problemen met de ledematen

Door uw cholesterolwaarden regelmatig te meten, kunt u op tijd ingrijpen en veranderingen in uw levensstijl of medicatie doorvoeren voordat het ernstige gezondheidsproblemen veroorzaakt.

3. Hoe wordt cholesterol gemeten?

Cholesterol wordt gemeten via een bloedtest en kan op verschillende manieren worden bepaald:

1. Bloedonderzoek bij de huisarts – Een arts kan een bloedtest uitvoeren in een laboratorium om uw exacte cholesterolwaarden te bepalen.
2. Gezondheidstest bij een apotheek – Sommige apotheken bieden snelle cholesteroltesten aan die een eerste indicatie kunnen geven.
3. Cholesterol zelftest voor thuisgebruik – Met een cholesterol test kunt u eenvoudig zelf thuis uw cholesterol meten en direct resultaat krijgen.

Een cholesterol test biedt een handige manier om regelmatig uw cholesterolwaarden te controleren en tijdig actie te ondernemen bij verhoogde waarden.

4. Wanneer moet u een cholesteroltest doen?

Een cholesteroltest wordt aanbevolen in de volgende situaties:

• U heeft een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten
• U heeft overgewicht of een hoge bloeddruk
• U rookt of heeft een ongezonde levensstijl
• U heeft diabetes of andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten
• U wilt preventief inzicht krijgen in uw hartgezondheid

Voor gezonde volwassenen wordt aangeraden om minimaal eens per vijf jaar een cholesteroltest te laten doen. Mensen met een verhoogd risico dienen hun waarden vaker te laten controleren.

5. Wat betekenen de testresultaten?

Cholesterol wordt gemeten in millimol per liter (mmol/L). De volgende richtlijnen geven een indicatie van gezonde waarden:

Interpretatie van uw testresultaten:

• Normaal: Uw cholesterolwaarden liggen binnen de aanbevolen grenzen.
• Licht verhoogd: U loopt een matig verhoogd risico. Aanpassing van uw voeding en levensstijl wordt geadviseerd.
• Sterk verhoogd: Een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Raadpleeg een arts voor verder onderzoek en mogelijke behandeling.

6. Wat zijn de risicofactoren voor een hoog cholesterol?

Verschillende factoren kunnen bijdragen aan een verhoogd cholesterolgehalte, waaronder:

• Ongezonde voeding – Voedingsmiddelen rijk aan verzadigde vetten en transvetten verhogen LDL-cholesterol.
• Gebrek aan lichaamsbeweging – Een zittende levensstijl verlaagt HDL-cholesterol en verhoogt LDL.
• Roken – Roken verlaagt HDL-cholesterol en beschadigt bloedvaten.
• Overgewicht – Extra lichaamsvet verhoogt de LDL- en triglyceridenwaarden.
• Genetische aanleg – Erfelijke hoog cholesterol (familiaire hypercholesterolemie) kan in sommige families voorkomen.

Door deze risicofactoren te herkennen en actief te bestrijden, kunt u uw cholesterolwaarden verlagen en uw hartgezondheid verbeteren.

7. Hoe kunt u uw cholesterol verlagen?

Als uw cholesterolwaarden te hoog zijn, zijn er verschillende manieren om deze te verlagen:

• Gezonde voeding – Vermijd verzadigde vetten en transvetten en eet meer vezels, groenten en gezonde vetten (zoals olijfolie en vette vis).
• Regelmatige lichaamsbeweging – Minstens 30 minuten matige beweging per dag, zoals wandelen of fietsen.
• Stoppen met roken – Dit verbetert niet alleen uw cholesterol, maar verlaagt ook het risico op hart- en vaatziekten.
• Gewichtsverlies – Een gezond gewicht helpt cholesterolwaarden in balans te houden.
• Medicatie – In sommige gevallen kan een arts cholesterolverlagende medicatie voorschrijven, zoals statines.

Door een gezonde levensstijl te combineren met regelmatige cholesterolmetingen, kunt u uw risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verlagen.

Veelgestelde vragen over cholesterol en cholesteroltesten